Kostendeling en kennisuitwisseling.
Waar de Eindhovense regio beschikt over Brainport Industries, heeft het noorden des lands het Innovatiecluster Drachten. Het zuidelijke samenwerkingsverband van hightech bedrijven startte in 2013 met het shared AddLab, om samen 3D-printing onder de knie te krijgen. Dat krijgt nu navolging in het noorden. Al zijn er verschillen.
Binnen het Innovatiecluster Drachten heeft Philips al enige ervaring met het 3D-printen van metalen mallen voor shaver-onderdelen.
Hoogwaardige en innovatieve bedrijven in en rond Drachten, te weten Neopost Technologies, BD Kiestra, S&T, Variass, Irmato, Norma Groep, Photonis, Philips CL Drachten, WhisperPower, Delta Instruments en YP Your Partner, zijn in samenwerking met de gemeente Smallingerland en de provincie Fryslân bezig om de regio Drachten als innovatief, technologisch en kennisintensief op de kaart te zetten. Een belangrijk doel van dit Innovatiecluster Drachten High Tech Systems is het aantrekken van hoogopgeleid personeel naar de noordelijke regio. Maar ook het uitwisselen van kennis en ervaringen rond een nieuwe productietechnologie als 3D-printen, bij uitstek geschikt voor het in kleine series of enkelstuks produceren van complex gevormde onderdelen. Daarvoor is het project Additive Manufacturing gestart.
Investeringsaanvraag
Ook bij Neopost willen ze de inzet van deze technologie verder gaan uitbreiden, voor het produceren 
van bijvoorbeeld de grijpers in de geavanceerde pakketinpaklijn CVP 500. Inmiddels print Neopost op beperkte schaal al onderdelen voor bestaande producten. En daarnaast heeft het die technologie benut voor feasibility studies in de allereerste ontwikkelingsfase. Maar het bedrijf wil meer gaan doen met 3D-printing, vertelt Klaas Stuiver, 
manager tooling & prototyping. Dat vergt onder meer dat ontwerpers zich de competenties eigen maken om innovatieve producten te gaan ontwerpen die juist met 3D-printing goed produceerbaar zijn. ‘Daarvoor moeten ze dan wel de beschikking krijgen over meerdere printers, voor kunststof en metaal. Maar de aanschafprijs ervan beloopt al gauw tussen de half en anderhalf miljoen euro voor een serieuze metaalprinter. Vandaar dat we met de andere bedrijven in het Innovatiecluster gezamenlijk een investeringsaanvraag hebben ingediend bij onze directies.’ Het besluit over deze aanvraag moet nog vallen.
Open voor derden
Behalve om kostendeling is het de samenwerkende partijen te doen om kennis over 3D-printen uit te wisselen. ‘Wij hebben er dus inmiddels wat ervaring mee, maar dat geldt ook voor de andere partijen. Gezamenlijk weten we meer. Omdat er in het cluster geen directe concurrenten zitten en we duidelijk nda’s (non-disclosure agreements, red.) hebben afgesproken, is die uitwisseling geen probleem.’ Voor de wat langere termijn hoopt Stuiver op nog een tweede investeringsronde, bestemd voor een aantal andere printers, ook voor kunststof. ‘Alle printers komen in een shared facility te staan waar de clusterleden ontwikkelings- en productiewerk kunnen doen. Maar dat center zal ook open staan voor derden. Het moet een 3D-printfaciliteit worden voor het noorden van Nederland.
Additive Industries: eigen printer bijna klaar
Het noordelijke Innovatiecluster beoogt met zijn project Additive Manufacturing niet een eigen printsysteem te ontwikkelen. ‘Dat gaat ten koste van de innovatie die je wilt doorvoeren in de productlijnen van de deelnemende bedrijven’, stelt Klaas Stuiver van Neopost.
In het zuiden des lands zijn die plannen er wel. Daar startte in het voorjaar 2013, als onderdeel van het technologieprogramma CFT 2.0 van Brainport Industries, het shared AddLab, uitgevoerd door Additive Industries. Met als doel de ontwikkeling van industriële additive manufacturing-toepassingen voor de Eindhovense Brainport hightech-keten. In het AddLab-programma doen de toeleveranciers van partijen als ASML, Philips en FEI gezamenlijk onderzoek naar de laatste 
technologie op het gebied van 3D-printen in metaal voor de hightech machinebouw. Die kennis wordt door Additive Industries ook benut voor de ontwikkeling van een eigen printer die hoge-kwaliteit gebruiksklare onderdelen in grote volumes sneller kan produceren, aldus directeur Daan Kersten. De intentie is de eerste machine begin 2016, onder de naam MetalFAB1, op de markt te brengen en die zal zeker veel productiever zijn dan de gangbare printers, weet hij. ‘We hebben alle handmatige handelingen gerobotiseerd. In de machine is een oven geïntegreerd, zodat de robot een gereed werkstuk direct daarin kan plaatsen. En we werken met meerdere bouwkamers: als in de ene geprint wordt, kan de andere worden klaargemaakt voor de volgende run’, aldus Kersten, die meldt serieus in gesprek te zijn met potentiële klanten in onder meer Duitsland, België, Frankrijk en Groot-Brittannië.
