In onderzoek wordt strategische flexibiliteit vaak genoemd als noodzakelijke competentie voor bedrijven om succesvol te zijn binnen veranderende markten. Strategische flexibiliteit is de vaardigheid om belangrijke veranderingen in de externe omgeving te kunnen identificeren, daar snel middelen voor vrij te maken en gericht actie te ondernemen. Een nieuwe term hiervoor is business agility. Het draait om flexibel en lean werken.
Digitalisering en robotisering maken het steeds beter mogelijk bedrijfsprocessen flexibel in te richten. Het helpt om een hoge mate van customization van producten voor klanten te realiseren zonder dat aanpassingskosten de pan uit rijzen. Veel bedrijven vinden het echter lastig deze weg te gaan. Doorgaans zitten de eigen afdelingsstructuur en tradities van mensen de voortuitgang in de weg. Het transformatieproces vraagt erom door een multidisciplinaire bril naar de eigen organisatie te kijken en zowel de productarchitectuur als de organisatiestructuur aan te passen. Iemand moet de visie hebben en het initiatief nemen. In de case van KWH Holland fruitteeltspuitsystemen was het producent Ales Metaaltechniek uit Rhenen die het startschot loste. Ales zag het voordeel van een modulaire productarchitectuur van KWH Holland’s systemen gekoppeld aan een geïntegreerde productconfigurator. Het ging om een belangrijke strategische investering.
Voor Ales, als producent, was niet kostenreductie de belangrijkste drijfveer, maar de winst aan snelheid en flexibiliteit in het partnership met klant KWH Holland. Door de implementatie van een verregaande modularisatie kunnen klanten nu kiezen uit een brede combinatie van opties, tegen een levertijd die meer dan gehalveerd is. Op deze wijze is de marktpositie van KWH Holland versterkt en de afgeleide vraag voor Ales zekergesteld. Op basis van een uitgebreide analyse van de klantvraag werd deze ‘smart’ productarchitectuur ontworpen, waardoor met minimale vraaguitval veel flexibiliteit en synergie kunnen worden gerealiseerd. Door de transitie en investering is een platform gecreëerd dat toekomstige innovatie stimuleert en stuurt, maar ook direct de marktpositie versterkt. De aanpak heeft nog een voordeel. KWH Holland kan nu meer aandacht geven aan servitization: extra waarde voor klanten door de creatie van nieuwe, extra services.
Niet voor alle bedrijven zal de link tussen standaardisatie en flexibiliteit direct duidelijk zijn of bestaan. Het is zaak om continu in contact te staan met klanten en de markt, om zo de optimale mate van modularisatie en standaardisatie te kunnen bepalen, en nieuwe modules met nieuwe functionaliteiten te ontwikkelen. Wanneer bedrijven modularisatie combineren met een digitaliseringsslag en een goede ketensamenwerking, ligt flexibiliteit echter binnen handbereik.
Ed Nijssen is hoogleraar technologiemarketing aan de Technische Universiteit Eindhoven. Vanuit zijn expertise op het gebied van marketing en productontwikkeling beschouwt hij met een kritische blik telkens een artikel in Link Magazine.
e.j.nijssen@tue.nl
