Disruptieve technologieën als Internet of Things, Robotisering, Digitalisering, 3D printing, Big Data pakken veel slechter uit voor de werkgelegenheid van vrouwen dan voor die van mannen. Want vrouwen zijn sterk vertegenwoordigd in de sector van kantoor- en administratieve banen waarvan er door automatisering en digitalisering momenteel veel verloren gaan. Anderzijds maken vrouwen maar een klein deel uit van het personeelsbestand in snel groeiende sectoren als science, technology, engineering, mathematical (STEM). Slechts 6 procent van de vrouwen in Nederland is afgestudeerd in een ‘STEM classificatie’, terwijl dat voor 26 procent van de mannen geldt. Daardoor krijgen vrouwen maar 1 nieuwe STEM-baan tegen het verlies van 20 banen in andere sectoren, terwijl mannen 1 nieuwe STEM-baan krijgen voor het verlies van 4 banen in andere sectoren. Dit blijkt uit de Global Gender Gap Index die vandaag gepubliceerd is door het World Economic Forum. Nederland is op die index drie plaatsen gezakt.
De opkomst van die digitalisering zou volgens prof. Henk Volberda kunnen leiden tot een ommekeer van de winst die gemaakt is op het gebied van gendergelijkheid op de werkvloer in het afgelopen decennium. Het onderzoeksinstituut INSCOPE Research for Innovation van de Erasmus Universiteit Rotterdam, onder leiding van Volberda, is partnerinstituut van het World Economic Forum en verzamelde met zijn onderzoeksteam de index-gegevens voor Nederland. De Global Gender Gap index geeft inzicht in de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in 144 landen, waarbij is gekeken naar economische participatie, toegang tot onderwijs, politieke invloed en gezondheidszorg/levensver¬wachting. In deze elfde editie van het rapport blijkt dat Nederland geen progressie heeft geboekt op het gebied van arbeidsparticipatie en inkomensgelijkheid. Ook wereldwijd bezien valt de vooruitgang tegen. Gezien de huidige ontwikkelingen kan het nog wel 170 jaar duren voordat economische gelijkheid tussen beide seksen zal zijn gerealiseerd.
De belangrijkste bevindingen van het Global Gender Gap 2016 rapport zijn:
Nederland 3 plaatsen gezakt naar 16e positie: Nederland is drie plaatsen gezakt op de Global Gender Gap Index en bezet nu de 16e positie. Slechts eenmaal eerder (in 2010) viel Nederland uit de top-15 (17e positie). Slechts 76% van de ongelijkheidskloof tussen mannen en vrouwen is in Nederland gedicht.
o Vrouwen in Nederland participeren minder in het arbeidsproces dan mannen (74% vrouwen t.o.v. 85% mannen), hebben overwegend een parttime baan (64% van de vrouwen t.o.v. 30% van de mannen), verdienen nog steeds aanzienlijk minder (-52%), ook bij gelijkwaardige functies (-32%), en hun aandeel in leidinggevende functies blijft sterk achter (26% vrouwen versus 74% mannen).
o Op onderwijsparticipatie doen vrouwen het in Nederland beter dan mannen (+ 7% voor hoger onderwijs), maar ze zijn ondervertegenwoordigd in technische STEM functies (6% van de vrouwen t.o.v. 26% van de mannen).
o De politieke invloed van vrouwen in Nederland is gelijk gebleven; 37% van de tweede kamer zetels en 47% van de ministersposten wordt door vrouwen ingenomen
o Op het gebied van toegang tot gezondheidszorg en leeftijdsverwachting is er geen sprake van ongelijkheid; de levensverwachting van vrouwen is 72 jaar en mannen 70 jaar.
Vrouwen ondervertegenwoordigd in topfuncties en inkomensongelijkheid t.o.v. mannen in Nederland toegenomen: De daling van Nederland is dus voornamelijk te wijten aan lagere scores op het gebied van economische participatie en kansen (een van de kernonderdelen van de Index), in het bijzonder op het gebied van arbeidsparticipatie, inkomensgelijkheid voor hetzelfde werk, en verschillen in inkomen tussen mannen en vrouwen. Vrouwen zijn in Nederland nog steeds ondervertegenwoordigd in management functies (maar 26% zijn vrouw), in bestuursfuncties (slechts 24% van de zetels van Raden van Bestuur worden ingenomen door vrouwen) en in R&D functies (28% is slechts vrouw). Vrouwen doen in Nederland ten opzichte van mannen twee keer zoveel meer onbetaald werk en vervullen nog steeds meer gezinstaken .
Geen achterstand vrouwen onderwijs en gezondheidszorg: Er is nauwelijks nog sprake van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen wat betreft de toegang tot gezondheidszorg en toegang tot onderwijs. Henk Volberda stelt dat het verschil tussen mannen en vrouwen met betrekking op de toegang tot gezondheidszorg met 96% gedicht is en de toegang tot onderwijs met 95%.
Groter wordende kloof in economische participatie en kansen vrouwen arbeidsmarkt: Er wordt echter te weinig vooruitgang geboekt in het dichten van de kloof tussen vrouwen en mannen wat betreft economische participatie en kansen. Het niet benutten van vrouwelijk talent heeft volgens Henk Volberda “ nadelige gevolgen voor mondiale economische groei.” Gezien de huidige ontwikkeling verwacht het WEF dan ook dat het nog wel 170 jaar kan gaan duren voordat economische gelijkheid tussen mannen en vrouwen eindelijk een feit zal zijn. In 2016 is slechts 59% van de economische ongelijkheid tussen vrouwen en mannen gedicht. De economische ongelijkheid van vrouwen is volgens Henk Volberda dit jaar wereldwijd sterk verslechterd omdat vouwen voor gelijksoortige functies aanzienlijk minder betaald krijgen (-50%), minder betaalde banen hebben (54% van de vrouwen versus 81% van de mannen) en vrouwen ook veel minder senior posities hebben.
Onevenredige uitstoot van vrouwelijke arbeidsplaatsen: De trage progressie in gelijkheid tussen vrouwen en mannen betreffende economische kansen is eens te meer zorgelijk omdat het volgens Henk Volberda niet alleen heeft geleid tot het zogenaamde “glazen plafond” waardoor vrouwen minder snel doorstromen naar top posities, maar ook een voorbode kan vormen van een “nieuw moeras op de werkvloer”. Disruptieve technologieën als onderdeel van de vierde industriële revolutie (Internet of Things, Robotisering, Digitalisering, 3D printing, Big Data) zullen een onevenredig negatieve impact hebben op de economische vooruitzichten van vrouwen in vergelijking tot mannen. Vrouwen zijn sterk vertegenwoordigd in de sector van kantoor- en administratieve banen, een sector die op dit moment kampt met een grote verliezen in banen. Anderzijds maken vrouwen maar een klein deel uit van het personeelsbestand in snel groeiende sectoren, zoals banen in de STEM sectoren (science, technology, engineering, mathematical). Slechts 6% van de vrouwen in Nederland is afgestudeerd in een STEM classificatie, terwijl dat voor de mannen 26% betreft. Als gevolg daarvan krijgen vrouwen maar 1 nieuwe STEM-baan voor het verlies van 20 banen in andere sectoren, terwijl mannen 1 nieuwe STEM-baan krijgen voor het verlies van 4 banen in andere sectoren. Dit zou volgens Henk Volberda kunnen leiden tot een ommekeer van de winst die gemaakt is op het gebied van gendergelijkheid op de werkvloer in het afgelopen decennium.
De top 5 landen die meer dan 80% van de kloof hebben gedicht: Net als vorig jaar is IJsland het land met de grootste gelijkheid tussen mannen en vrouwen. De top-5 wordt gecomplementeerd door Finland, Noorwegen, Zweden en Rwanda. Met uitzondering van Rwanda (vorig jaar 6e positie) is dit dezelfde top-5 als vorig jaar; Ierland, dat vorig jaar op 5 stond, is één positie gedaald. Deze hoogst genoteerde landen hebben meer dan 80% van hun kloof gedicht.
West-Europa koploper regio: Binnen de top-20 van landen met de hoogste mate van man-vrouw gelijkheid zijn het uitsluitend Europese landen die zijn gezakt in de ranking: Noorwegen, Ierland, Zwitserland, Duitsland, Nederland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. België, vorig jaar nog goed voor een 19e positie, zakt terug naar plaats 24 en is daarmee het enige land dat uit de top-20 valt. De meest opvallende daler in de top-20 is Denemarken. Toch hebben de West-Europese landen de kloof van vrouwen ten opzichte van mannen met 75% gedicht en zijn daarmee de best-presterende regio op het gebied van vrouwengelijkheid. Het WEF verwacht dat het met het huidig tempo nog 61 jaar gaat duren voordat we in West-Europa de kloof volledig hebben gedicht.
